انواع اسکنرها: بررسی تفاوت بین انواع اسکنر

در عصر دیجیتالی امروز، اسکن اسناد و تصاویر بخش جدایی‌ناپذیر از فعالیت‌های روزمره ما شده است. فرآیند اسکن به ما امکان می‌دهد تا مواد فیزیکی را به فرمت دیجیتالی تبدیل کنیم و بدین طریق، چه در دنیای شخصی و چه در محیط‌های تجاری، به بهبود دسترسی، سازمان‌دهی، و به اشتراک‌گذاری اطلاعات کمک کنیم. این فرآیند ظاهراً ساده، پیچیدگی‌ها و ریزه‌کاری‌های بی‌شماری دارد که ناشی از تنوع وسیع انواع اسکنرهای موجود در بازار است.

از اسکنرهای تخت برای اسکن کیفیت بالا در خانه‌ها و دفاتر تا اسکنرهای برگ‌خور که برای کاربردهای اداری با حجم بالا طراحی شده‌اند، و از اسکنرهای عکس حرفه‌ای تا اسکنرهای قابل حمل که در هر مکان و هر زمان قابل استفاده هستند، گزینه‌های موجود از هر نظر بی‌شمارند.

در این مقاله، ما به بررسی هر کدام از این اسکنرها، عملکردهای خاص آن‌ها، و موارد استفاده بهینه‌ی آن‌ها خواهیم پرداخت؛ به همراه نگاهی دقیق به فناوری‌های پشت هر نوع اسکنر و چگونگی انتخاب بهترین نوع اسکنر بر اساس نیازهای خاص شما. همچنین می توانید مقاله های راهنمای خرید اسکنر اسناد و راهنمای خرید اسکنر عکس را نیز مطالعه کنید.

انواع مختلفی از اسکنرها وجود دارد. مانند پرینترها، بهترین اسکنر برای شما بستگی به نحوه استفاده‌تان از آن دارد. رایج‌ترین انواع اسکنرها عبارت‌اند از: اسکنرهای تخت، اسکنرهای برگ‌خور، اسکنرهای عکس و اسکنرهای قابل حمل.

اسکنر تخت (Flatbed Scanners)

اسکنرهای تخت فضایی را روی میز شما اشغال می‌کنند اما امکانات زیادی را به نسبت قیمتشان ارائه می‌دهند. این اسکنرها شبیه به پرینترهای کوچکی با درپوشی هستند که شیشه‌ای روی آن را محافظت می‌کند.

بر اساس اندازه‌اش، اسکنر تخت می‌تواند اسناد با اندازه استاندارد یا قانونی را جای دهد. درپوش انعطاف‌پذیر به شما امکان می‌دهد که اقلام بزرگ مانند کتاب‌ها را اسکن کنید. این اسکنرها برای تبدیل مقاله‌های روزنامه‌ای، فصل‌های کتاب و عکس‌ها عالی هستند. اسکنرهای تخت اغلب در چندکاره‌های چاپگر تعبیه شده‌اند. شما می‌توانید یک اسکنر تخت خوب با کمتر از 100 دلار پیدا کنید.

اسکنرهای تخت یا Flatbed Scanners، به دلیل سهولت استفاده و انعطاف‌پذیری در اسکن انواع مختلف اسناد و تصاویر، در محیط‌های خانگی و اداری کاربرد فراوان دارند. نحوه کار این دستگاه‌ها بر اساس یک فرآیند نوری و الکترونیکی است که در آن تصاویر به داده‌های دیجیتالی تبدیل می‌شوند.

طرز کار این اسکنرها را می‌توان در چندین مرحله توضیح داد:

1. قرار دادن سند یا عکس: ابتدا، صفحه مورد نظر اسکن (سند، عکس یا هر شی دیگر) روی شیشه‌ای مسمی پلاتن قرار می‌گیرد. شیشه‌ اسکنر معمولاً برای حفظ سطح تمیز و بدون خش طراحی شده است.

2. ایجاد تصویر نوری: بعد از بستن درپوش اسکنر، نورهایی داخل دستگاه شروع به چشمک زنی می‌کنند که به صورت معمول از لامپ‌های LED یا CCFL برای تولید نور استفاده می‌شود. نور از روی سطح سند بازتابیده به حسگرها فرستاده می‌شود.

3. اسکن حرکتی: حسگرها، که اغلب از نوع CCD (Charge-Coupled Device) یا CIS (Contact Image Sensor) هستند، به صورت موازی با پلاتن در زیر شیشه جابجا می‌شوند. آن‌ها حرکت خطی داشته و در طول فرآیند اسکن، تصویر را خط به خط ثبت می‌کنند.

4. تبدیل نور به اطلاعات الکترونیکی: حسگرها بازتاب نور را از روی سند به سیگنال‌های الکترونیکی تبدیل می‌کنند. هر پیکسل اسکن شده یک مقدار مشخص از نور را جذب کرده و به سیگنال‌های دیجیتالی با کدهای رنگی مرتبط تبدیل می‌شود.

5. پردازش داده‌های دیجیتالی: داده‌های دیجیتالی حاصل از اسکن به‌ واسطه درایور اسکنر و نرم‌افزارهای همراه آن تحت پردازش قرار می‌گیرند. شما می‌توانید رزولوشن (DPI), رنگ، کنتراست و سایر تنظیمات تصویر را قبل یا بعد از اسکن تنظیم کنید.

6. خروجی نهایی: پس از پردازش، تصویر اسکن شده به صورت یک فایل تصویری دیجیتالی ذخیره می‌شود که می‌تواند شامل فرمت‌هایی مانند JPEG، PDF، PNG و دیگر فرمت‌ها باشد.

7. بهبود تصویر: نرم‌افزار اسکنر ممکن است امکانات بهبود تصویر نیز داشته باشد تا نویز، گردوغبار و خطاهای احتمالی تصاویر پیش از ذخیره‌سازی نهایی را از بین ببرد.

اسکنرهای تخت به دلیل کیفیت بالا و توانایی خود در اسکن دقیق و با کیفیت انواع مختلف اسناد و تصاویر، گزینه‌ی مقرون‌به‌صرفه‌ای برای اسکن حرفه‌ای در منزل یا محیط کار ارائه می‌دهند.

اسکنرهای عکس‌ (Photo Scanners)

برای اسکن اسناد، نیاز به رزولوشن یا عمق رنگ بالا نیست، ولی وقتی که عکس‌ها را اسکن می‌کنید، چرا. بسیاری از اسکنرهای چند منظوره قادر به اسکن عکس‌ها هستند، بنابراین شما نیاز به دستگاه جداگانه‌ای برای کنار آوردن عکس‌ها ندارید. یک اسکنر عکس معامله بهتری است اگر شما تنها از اسکنر برای دیجیتال کردن نگاتیوهای فیلم یا اسلایدها استفاده می‌کنید. با این حال، ممکن است گران‌تر از یک اسکنر همه‌کاره باشد.

اسکنرهای عکس شامل فناوری تخصصی که با اسلایدها و نگاتیوها سر و کار دارد، می‌باشد. این اسکنرها همچنین نرم‌افزار داخلی ارائه می‌دهند تا عکس‌های کهنه را پاک‌سازی کنند. اسکنرهای عکس مانند اینها با آداپتورهایی برای اسکن اسلایدها و نگاتیوها آمده‌اند و با رزولوشن‌های بالاتری نسبت به انواع دیگر اسکنرها اسکن می‌کنند.

اسکنرهای عکس با هدف خاص اسکن تصاویر با کیفیت بالا طراحی شده‌اند. این اسکنرها به نحوی عمل می‌کنند که جزئیات دقیق و رنگ‌های عکس‌های فیزیکی، نگاتیوها، و اسلایدها را با بالاترین دقت ممکن دیجیتالی‌سازی کنند. ویژگی های مورد نیز یک اسکنر برای انتخاب بهترین اسکنر عکس به شرح زیر است:

1. رزولوشن بالا: اسکنرهای عکس دارای رزولوشن بالاتری نسبت به اسکنرهای معمولی هستند. رزولوشن واقعی که به دپی (DPI) یا نقطه در اینچ معروف است، در این دستگاه‌ها بسیار بیشتر است تا بتوانند جزئیات دقیق و بافت‌های عکس را به خوبی بازسازی کنند.

2. عمق بیت بالا: عمق بیت بیشتر در اسکنر عکس به این معناست که هر پیکسل می‌تواند با گستره وسیع‌تری از تفاوت‌های رنگی ثبت شود، که برای عکس‌هایی که برای چاپ با کیفیت یا نمایش‌های دیجیتالی با دقت بالا استفاده می‌شوند حیاتی است.

3. تکنولوژی اسکن پیشرفته: بیشتر اسکنرهای عکس از تکنولوژی CCD استفاده می‌کنند که دقت رنگی بهتری نسبت به تکنولوژی CIS دارند. حسگر CCD تصویری با جزئیات زیاد و رنگ‌های دقیق تولید می‌کند.

4. اسکن نگاتیو و اسلاید: اسکنرهای عکس معمولاً دارای قابلیت‌ها و تجهیزات اضافی هستند، مانند نگه‌دارنده‌های نگاتیو و اسلاید، که به کاربران امکان می‌دهند تا فیلم‌های فتوگرافی و اسلایدهای شفاف را نیز اسکن کنند.

5. نرم‌افزار بهبود تصویر: در کنار سخت‌افزار اسکنر، نرم‌افزارها نقش کلیدی در بهبود کیفیت تصویر دارند. بسیاری از اسکنرهای عکس با نرم‌افزارهای تخصصی عرضه می‌شوند که امکان تنظیم رنگ، کاهش نویز، حذف خطوط و خش‌ها و بازسازی عکس‌های قدیمی و آسیب‌دیده را دارند.

6. اسکنرهای فیلم: نوع خاصی از اسکنرهای عکس وجود دارند که صرفاً برای اسکن فیلم‌های عکاسی طراحی شده‌اند. آن‌ها توانایی اسکن دقیق نگاتیوها یا دیاپازیتیوها (اسلایدها) را دارند و به‌ندرت برای اسکن اسناد کاغذی استفاده می‌شوند.

اسکنرهای عکس به دلیل ویژگی‌های خاص و تخصصی خود، گزینه‌ای عالی برای عکاسان حرفه‌ای، آرشیوکاران، هنرمندان و کسانی که نیاز به بازسازی و نگه‌داری دیجیتالی از عکس‌های با ارزش دارند، محسوب می‌شوند.

اسکنرهای شیت فد یا برگ‌خور (Sheetfed Scanners)

اسکنرهای شیت فد از اسکنرهای تخت کوچکتر هستند. سند یا عکس به جای قرار گرفتن بالای شیشه، به فیدر اتوماتیک اسناد (ADF) اسکنر وارد می‌شود، یکی یکی. با یک اسکنر برگ‌خور، شما می‌توانید کمی فضای روی میز را بازگردانید، اما ممکن است برخی از رزولوشن را از دست بدهید. اگر تنها اسناد را اسکن می‌کنید، ممکن است معامله‌ای ارزشمند باشد، مخصوصاً اگر چندین کپی دارید زیرا می‌توانید صفحات را دسته‌ای وارد کنید.

با یک اسکنر شیت فد، شما در هر زمان یک صفحه را اسکن می‌کنید (مگر اینکه با فیدر اتوماتیک اسناد همراه باشد). قیمت‌ اسکنرهای برگ‌خور بسیار متفاوت است. شما می‌توانید آنها را با قیمت‌های 100 دلار و بیشتر پیدا کنید، بسته به سرعت و امکاناتشان. اغلب اسکنرهای برگ‌خور سریع هستند و مملو از امکانات برای ضبط و پردازش داده‌ها.

اسکنرهای برگ‌خور یا Sheetfed Scanners اسکنرهایی هستند که برای پردازش سریع و مداوم انبوهی از اسناد طراحی شده‌اند. این نوع از اسکنرها به جای استفاده از یک صفحه شیشه‌ای ثابت (پلاتن) مانند اسکنرهای تخت، از یک مکانیزم فیدر خودکار برای جذب و انتقال اسناد از طریق حسگرهای اسکن استفاده می‌کنند.

در ادامه به شرح نحوه عملکرد اسکنرهای برگ‌خور پرداخته‌ایم:

1. تغذیه اسناد: اسکنرهای برگ‌خور دارای یک یا چند فیدر اتوماتیک هستند که می‌توانند چندین برگه را به صورت هم‌زمان از پشته‌ای از اسناد جدا کنند و آن‌ها را یک به یک از طریق دستگاه هدایت کنند.

2. اسکن خطی: وقتی سند به داخل اسکنر کشانده می‌شود، می‌گذرد لایه‌های ضوئی و حسگرهای اسکنر که به صورت خطی بوده و تصویری از سند را لایه به لایه اسکن می‌کنند.

3. پردازش تصویر: تصویر اسکن شده تبدیل به داده‌های دیجیتالی می‌شود. حسگرها معمولاً از نوع CIS یا CCD هستند که نور بازتابیده از سطح سند را دریافت کرده و به سیگنال‌های دیجیتالی تبدیل می‌کنند.

4. خروجی: داده‌های دیجیتالی به رایانه ارسال می‌شوند، جایی که نرم‌افزار اسکنر می‌تواند تغییراتی مانند تنظیم روشنایی، کنتراست، و حذف کنندگی عکس‌ها را اعمال کند.

5. ذخیره‌سازی و سازماندهی: پس از پردازش، اسناد به صورت فایل‌های دیجیتالی در فرمت‌هایی نظیر PDF، JPEG یا TIFF ذخیره می‌شوند. بسیاری از اسکنرهای برگ‌خور دارای نرم‌افزارهای هوشمند هستند که می‌توانند اسناد را تشخیص دهند و بر اساس محتوای آن‌ها، به صورت خودکار سازماندهی و طبقه‌بندی کنند.

اسکنرهای برگ‌خور برای محیط‌های دفتری که نیاز به اسکن سریع و مداوم داشته و با حجم بالایی از اسناد سروکار دارند، ایده‌آل هستند. این اسکنرها بسیار سریع‌تر از اسکنرهای تخت عمل کرده و برای کاهش دستی زمان‌بر بودن فرآیندهای اسکن سنتی طراحی شده‌اند.

اسکنر های قابل حمل (Portable Scanners)

اسکنرهای قابل حمل به اندازه‌ای کوچک هستند که می‌توانید آنها را در سفر همراه خود ببرید. بعضی‌ها به اندازه‌ای کوچک‌اند که می‌توانید در جیب خود قرار دهید. اسکنرهای قلمی قابل حمل کمی بزرگ‌تر از خودکارهای جوهری هستند و متن یک سند را خط به خط اسکن می‌کنند. برخی از اسکنرهای قابل حمل به اندازه یک صفحه پهن هستند و به سرعت روی صفحه حرکت می‌کنند. برخی حتی متن را برای شما بازخوانی می‌کنند، که برای افرادی با چالش‌های بینایی یا خواندن مفید است. این اسکنرها اسکن‌های با رزولوشن بالا نمی‌دهند و برای اسکن عکس‌ها یا سایر کاربردهایی که نیاز به نتیجه با کیفیت بالا دارید، مناسب نیستند.

اسکنرهای قلمی مفیدترین هستند اگر شما دانش‌آموز، پژوهشگر یا برای کار سفر می‌کنید. قیمت‌ها بسته به امکانات و توانایی‌های این دستگاه‌ها بسیار متفاوت است. شما می‌توانید برخی از بهترین اسکنر قابل حمل را با کمتر از 100 دلار و برخی دیگر را با 300 دلار یا بیشتر پیدا کنید. توجه داشته باشید که کیفیت و دقت به ثباتی بستگی دارد که شما دستگاه را هنگام انجام یک اسکن نگه‌ می‌دارید.

اسکنرهای قابل حمل، که گاهی به آنها اسکنرهای دستی نیز گفته می‌شود، برای انعطاف‌پذیری و کاربری آسان در خارج از محیط دفتری یا منزل طراحی شده‌اند. این نوع اسکنر با توجه به قابلیت حمل به‌آسانی، به کاربران امکان می‌دهد تا در هر مکانی اسکن را انجام دهند. در ادامه نحوه عملکرد اسکنرهای قابل حمل را توضیح می‌دهیم:

1. اندازه و طراحی: اسکنرهای قابل حمل معمولا ابعادی کوچکتر از اسکنرهای سنتی دارند و برای استفاده در جاهایی که فضای زیادی برای تجهیزات دفتری نیست، مناسب هستند. بعضی از آن‌ها به اندازه یک خودکار هستند و برخی دیگر کمی بزرگتر و به شکل یک نوار باریک برای کشیدن بر روی سطح اسناد طراحی شده‌اند.

2. تغذیه اسناد: درحالی‌که اسکنرهای برگ‌خور اسناد را از عبور از یک فیدر خودکار می‌گیرند، اسکنرهای قابل حمل باید به صورت دستی بر روی سطح سند حرکت داده شوند. کاربر برای شروع اسکن باید دستگاه را در گوشه‌ای از سند قرار داده و سپس به آرامی آن را به سمت دیگر سند هل دهد.

3. اسکن نوری: مشابه دیگر انواع اسکنرها، اسکنرهای قابل حمل هم از نور برای ایجاد تصویر استفاده می‌کنند. نور تابیده شده از اسکنر از روی سطح اسناد بازتابیده و به حسگرهایی که معمولاً از نوع CIS هستند، ارسال می‌شود.

4. تبدیل تصویر به داده دیجیتال: حسگرهای اسکنر نور بازتابیده شده را جمع‌آوری کرده و به سیگنال‌های دیجیتال تبدیل می‌کنند. این سیگنال‌ها سپس برای پردازش به یک رایانه یا دیگر دستگاه‌های دیجیتال ارسال می‌شوند.

5. نرم‌افزار و برنامه‌های کاربردی: اسکنرهای قابل حمل ممکن است با نرم‌افزارها یا اپلیکیشن‌های تلفن همراه همراه باشند که کاربر می‌تواند برای تنظیم اسکن، برش یا ویرایش ویژگی‌های تصویر استفاده کند. این نرم‌افزارها ممکن است همچنین امکان ذخیره‌سازی در فضاهای ابری یا اشتراک‌گذاری مستقیم تصاویر اسکن‌شده را بدهند.

6. ذخیره‌سازی: بسیاری از اسکنرهای قابل حمل دارای حافظه داخلی یا اسلات برای کارت حافظه هستند تا کاربر بتواند تصاویر اسکن شده را مستقیماً ذخیره کند. تصاویر سپس می‌توانند به یک رایانه منتقل شوند یا در برخی مدل‌ها مستقیماً به رایانه یا دستگاه‌های دیگر برای پردازش بیشتر ارسال شوند.

7. باتری: چون این اسکنرها برای قابلیت حمل طراحی شده‌اند، معمولاً با باتری کار می‌کنند تا بتوانند در مکان‌هایی که دسترسی به برق محدود است نیز استفاده شوند.

به دلیل سهولت استفاده و قابلیت حمل، اسکنرهای قابل حمل گزینه‌های محبوبی برای افرادی هستند که در دفتری ثابت کار نمی‌کنند یا می‌خواهند در حال حرکت اسکن انجام دهند، مانند کارمندان فروش، دانشجویان، یا کسانی که نیاز به اسکن اسناد یا تصاویر در نمایشگاه‌ها، کتابخانه‌ها، یا آرشیوها دارند.

سؤالات متداول